İstanbul’da bir üniversite hastanesine başvuran 2488 hastadan alınan verilere göre, hastaların %66’sında D vitamini yetersizliği; %24’ünde ise D vitamini eksikliği olduğu saptanmış.* Bu ve bu konuda yapılan birçok çalışmaya göre D vitamini yetersizliği hem ülkemizde hem de dünyada büyük bir sorun. Peki ya bu vitamin neden mi önemli, dilersen yazının detayına geçelim!
D vitamini nedir?
Tıp dilinde kalsiferol olarak bilinen D vitamini, insan sağlığında oldukça önemli bir yere sahip. Üstelik sadece kemik gelişiminde değil, aynı zamanda beyin fonksiyonları ve bağışıklık sistemi gibi pek çok alanda faydası bulunur.
D vitamini ihtiyacının yaklaşık %20’si besinlerden karşılanırken,%80’i de ultraviyole B ile güneş ışınlarından temin edilir. Bu nedenle ister yaz ister kış olsun vücudunun belirli bir miktarda güneş ışığı görmesi gerekir.
Günlük olarak önerilen ortalama D vitamini miktarı ise yaş grubuna göre farklılık gösterir. Bu miktarlar şu şekilde sıralanabilir:
0-12 ay bebekler: 400 IU
1-70 yaş arası kişiler: 600 IU
70 yaş üstü yetişkinler: 800 IU
Hamile ve emziren kadınlar: 600 IU
D vitamininin faydaları
- Kemik sağlığı için hayati bir öneme sahiptir. Kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilimini artırarak kemik ve diş yapısının sağlığında aktif olarak rol oynar.
- Kemiklerin erimesini, yumuşamasını ve kırılmasını önler.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Hipertansiyon, kalp hastalıkları ve bazı kanser türlerine karşı koruyucu bir etkisi vardır.
- Beyin fonksiyonlarının düzenlenmesinde görev alır. Parkinson ve Alzheimer gibi bilişsel bozuklukların önlenmesini destekler.
- Depresyonu önler.
D vitamini ihtiyacı nasıl karşılanır?
Vücudun için gerekli olan D vitamini ihtiyacını; güneş ışınlarından, besinlerden ve takviyelerden olmak üzere üç farklı şekilde karşılayabilirsin.
a)Güneş ışığı aracılığıyla
Vücudun ihtiyaç duyduğu D vitamini miktarı, genel olarak, günlük 20 ila 30 dakika arasında güneş ışığına maruz kalarak karşılanır. Ancak bu durum kişinin yaşına, ten rengine ve sağlık durumuna göre de farklılık gösterebilir. İleri yaşlarda özellikle de belirli hastalıkların açığa çıkması ile uzun süre güneş ışığına maruz kalmak sakıncalı olacağından kontrollü bir şekilde ilerlemek gerekir. Ten rengi ise bu konuda belirleyici olan bir diğer konudur. Açık ton ten renklerine sahip insanlar günlük olarak 20 ila 30 dakika güneş ışığına maruz kalarak D vitamini ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Fakat bu süre ten rengi koyulaştıkça daha da uzayacaktır.
b)Doğal olarak D vitamini içeren besinlerden
D vitamini içeren besinlerin sayısı oldukça azdır. Somon, karides, istiridye, ton balığı gibi deniz ürünleri; süt ürünleri ve yumurtanın bu besinler arasında sıralanması mümkün. Eğer bu kadar az seçeneğin arasında bir de deniz ürünlerini tüketirken pek de keyif almıyorsan senin için muhteşem bir tarif ile geldim! İyi Yaşa Mutfakta Ege Küçükfidan’ın senin için hazırladığı Somon Burger ile balığa karşı bakış açın değişeceğine eminim 🙂 
c) D vitamini takviyelerinden
Eğer yeterli miktarda güneş ışığına maruz kalamıyor ve D vitamini bakımından zengin olan bu gıdaları tüket(e)miyorsan, doktor gözetiminde olmak kaydıyla vitamin takviyelerine başvurabilirsin.
*D vitamini takviyeleri yağ içeren besinler ile alındığında emilim sürecinin daha hızlı olduğu söyleniyor.*
Uyarı: Eğer yeteri kadar güneş ışığına maruz kalıyor ve yukarıda sıraladığım besinleri tüketiyorsan bu, büyük bir olasılıkla vücudunda yeterli miktarda D vitamini bulunduğu anlamına gelir. Bu durumda takviye vitaminleri kullanmaman gerekir. Çünkü, günümüzde oldukça popüler vitamin takviyeleri arasında yer alan D vitamini, fazla miktarda tüketilip doktor gözetiminde alınmadığında kireçlenme ve böbrek taşı oluşumu gibi sorunlara yol açar.
D vitamini eksikliği
Vücudunda yeterli miktarda D vitamini yoksa bu birkaç nedenden kaynaklanıyor olabilir. 
1- Açık alanlarda vakit geçirmemek: Eğer zamanının büyük bir çoğunluğunu ev, iş yeri veya okul gibi kapalı alanlarda geçiriyorsan güneşe yeterli miktarda maruz kalmıyor olabilirsin. Ancak bunun, başta D vitamini eksikliği olmak üzere daha pek çok probleme davetiye çıkaracağını unutmaman gerek. Evet, belki günün büyük bir çoğunluğunda işte veya okulda olmak zorundasın. Ancak 20 dakika dahi olsa dışarıda bulunarak olası problemlerin önüne geçebilirsin. Dilersen molalarında temiz havaya çıkabilirsin. Hatta bunu eğlenceli bir hale getirmek için dans edebilir veya spor yapabilirsin. Bunun için İyi Yaşa’da bulunan Mine Yılmazbilek ile Kardiyo Dans Hafif Tempo videosundan faydalanabilirsin. Böylece hem güneş ışığına maruz kalacak hem hareket etmiş olacak hem de stresten uzaklaşmış olacaksın.
2- D vitamini bakımından zengin besinleri tüketmemek: Deniz ürünleri ve süt ürünleri ile aran pek de iyi değilse D vitamini eksikliği yaşaman muhtemel. Yine de güneş ışığı ve gerekiyorsa takviyeler ile bu durumu dengelemek mümkün.
3- Bağırsak sorunları: Besinler aracılığıyla alınan D vitamininin emilimi bağırsaklarda gerçekleşir. Bu nedenle çölyak ve crohn gibi bağırsak ile ilişkili hastalıklara sahip kişilerde emilimde yaşanan aksaklıklardan ötürü kimi zaman vitamin eksikliğine rastlanır.
4- Karaciğer ve böbrek hastalıkları: D vitamininin aktif hale dönüşebilmesi için karaciğer ve böbrekte bulunan enzimlere ihtiyaç vardır. Ancak, kronik karaciğer ve böbrek hastalarında bu enzimler yeterli derecede bulunmadığından vitamin eksikliğine rastlanır.
D vitamini eksikliği belirtileri
Belirli aralıklarda kontroller yaptırarak vücudunda bulunan D vitamini miktarını kolayca öğrenebilirsin. Yapılan test sonucuna göre D vitamini oranı; 30 ng/ml ise yeterli, 20-30 ng/ml ise yetersiz ve 20 ng/ml ise eksik olduğu anlamına gelir. Eğer henüz test yaptırmadıysan ve bu konuda şüpheliysen, D vitamini eksikliğinde ortaya çıkması muhtemel bu belirtileri muhakkak bir gözden geçir:
- Yorgunluk
- Kemiklerde ve eklemlerde ağrı
- Kuvvet kaybı
- Saç dökülmesi
- Değişken ruh hali
- Uykusuzluk
- Göz altı morlukları
- Kilo vermede güçlük
- Sürekli üşüme hali
- Depresyon
D vitamini eksikliğinde ne olur?
- Yetişkinlerde osteomalazi; bebeklerde ve çocuklarda ise raşitizm gözlenmesine neden olur.
- Kemiklerin güçsüzleşmesi ile kırılma ihtimali artar ve kemik erimesi yaşanma ihtimali artar.
- Kimi zaman bebeklerde ve çocuklarda yeterli miktarda alınmadığında; büyümede gecikme, kas güçsüzlüğü ve iskelet yapısında bozulmalar şekilde karşımıza çıkar.
- Obezite ile sonuçlanması mümkün.
- Bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açar. Böylece vücut direnci düşer ve hastalıklara yakalanma ihtimali artar. Bu nedenle bağışıklık sistemini güçlendirmek için D vitamini tüketimine özen göstermelisin. Bunun için İyi Yaşa’daki Bağışıklık Kazanma ve Vücut Direncini Artırma Serisi’ne de göz atmanı öneririm.
- Güneşin ruh halimiz ile doğrudan bir ilişkisi olduğunu biliriz. D vitamini eksikliğinin de özellikle güneş ışığına maruz kalınmadığı zamanlarda ortaya çıktığı düşünülecek olursa, depresyon ile bağlantılı olduğu söylenebilir. Bu nedenle depresyonun önüne geçmek için vücudunun ihtiyaç duyduğu D vitaminini güneş ışığına çıkarak karşılayabilirsin. Buna ek olarak İyi Yaşa’da Zuhal Özyurt ile Apana Prana Denge Kriyası ve Kirtan Kriya Meditasyonu derslerinden de faydalanabilirsin.
Bir cevap yazın